Стапалки стари 3,66 милиони години

Пет фосилни отпечатоци од стапала во вулканска пепел стари 3,66 милиони години откриени во Танзанија им даваат на научниците нов увид во човечката еволуција и исправеното одење, покажувајќи дека неговото потекло е покомплицирано од претходно познатото.

Научниците вчера соопштија дека темелното ново истражување на трагите, речиси половина век по нивното првобитно откритие, покажало дека тие не се направени од мечка, како што некогаш се верувало, туку од хоминини – со други зборови, вид од човечката лоза, можеби непознат.

Одењето на две нозе е карактеристика на човештвото, но научниците сè уште составуваат делови од сложувалката за тоа како и кога започнало.

Патеката е пронајдена во 1976 година на местото наречено Лаетоли – северозападно од кратерот Нгоронгоро во северна Танзанија – на околу 1,6 километри од две групи фосилни отпечатоци пронајдени две години подоцна. Оние пронајдени во 1978 година се припишуваат на видот Australopithecus afarensis, хоминини чиј пример е познатиот скелет откриен во Етиопија наречен Луси.

Студијата покажала дека различните траги во Лаетоли, направени во рок од неколку дена, часови или можеби минути, создаваат два различни типа на хоминини во ист слој пепел.

Палеоантропологот Ели МекНат од Херитиџ колеџот за остеопатска медицина на Универзитетот во Охајо, водач на студија објавена во списанието Nature, истакнала дека патеките во Лаетоли се најстариот недвосмислен доказ за движењето на две нозе.

„Имаше најмалку двајца хоминини кои различно одеа на различно обликувани стапала во времето на нашата еволутивна историја, што покажува дека стекнувањето вештини е помалку линеарно отколку што многумина мислат“, вели палеонтологот и коавтор на студијата Џереми Десилва од колеџот Дартмут. „Со други зборови, низ нашата историја имало различни еволутивни експерименти за тоа како да се оди на две нозе.“

Отпечатоците пронајдени во 1976 година и повторно ископани во 2019 година имаат различни карактеристики од оние пронајдени во 1978 година, особено одењето наречено вкрстен чекор.

„Патеката се состои од пет последователни стапалки. Но, левата нога преминува преку десната и обратно. Сè уште не сме сигурни што значи тоа“, рече Де Силва.

„Вкрстениот чекор понекогаш им се случува на луѓето кога одат по нерамен терен. Можеби тоа го објаснува тоа чудно одење. Или можеби само овој единствен хоминин чекорел на необичен начин. Или можеби непознат тип на хоминин бил приспособен да оди на овој начин“, додава Де Силва.

Врз основа на отпечатоците од стапалата, научниците проценуваат дека суштеството што ги создало било високо нешто повеќе од еден метар, одело со петицата удирајќи во земјата и имало палец кој малку се испакнал на страна, иако не како кај шимпанзото.

ДеСилва рече дека научниците можат само да шпекулираат за други аспекти на изгледот и однесувањето на овој хоминин и дали тој е веќе идентификуван – како што се Kenyanthropus platyops или Australopithecus deyiremeda – или е непознат.

Човечката лоза се одвоила од лозата на шимпанзата пред приближно шест до седум милиони години.

Клучниот момент бил кога нашите предци усвоиле исправено одење на две нозе, можеби прилагодувајќи се на животот во африканската савана.

Одењето на две нозе барало анатомски промени, особено во стапалата, нозете, колковите и ‘рбетот, кои еволуирале долго пред да се појави нашиот вид, хомо сапиенс, пред повеќе од 300.000 години.

Локалитетот Лаетоли е тревна област со багреми, а има бројни жирафи и зебри. Кога биле направени отпечатоци, тоа било опасно подрачје за малиот хоминин, што се плашел од предците на денешните хиени, лавови и леопарди, како и сега изумрените мачки со заби како сабја, кои шетале низ областа.

„Предците на многу исти животни што живеат таму живееле во Лаетола пред милиони години, вклучувајќи ги, се разбира, луѓето“, рече Де Силва.