Менопаузата е нормална фаза во животот на секоја жена и означува престанок на производството на јајце-клетки и месечното менструално крварење.
Периодот пред менопаузата, кога женското тело постепено произведува сè помалку естроген, се нарекува перименопауза. Во оваа преодна фаза, како и во текот на самата менопауза, повеќето жени се соочуваат со голем број симптоми, меѓу кои се:
- Топлотни бранови
- Несоница
- Сува вагина
- Ночно потење
- Зголемување на телесната тежина
- Промени во расположението
- Намален либидо
Некои жени минуваат низ менопаузата со благо изразени симптоми, додека кај други тој период може да биде исклучително тежок. Дополнително, со падот на нивото на естроген, се зголемува и ризикот од развој на состојби како што се остеопороза, срцеви заболувања и уринарна инконтиненција.
Во продолжение, дознајте кои пет витамини можат да помогнат при ублажување на симптомите предизвикани од ниско ниво на естроген.
Витамин А
Витаминот А се однесува на група соединенија наречени ретиноиди. Претформираниот витамин А, познат и како ретинол, се складира во црниот дроб и се внесува преку консумирање производи од животинско потекло, храна збогатена со витамин А или овошје и зеленчук богат со бета-каротен. Телото ја претвора оваа форма во активен витамин А.
Витаминот А игра важна улога за здравјето на коските, но неговата употреба за време на менопаузата е контроверзна – некои истражувања го поврзуваат со висок ризик од скршеници на колкот кај жени во постменопауза. Тоа довело до сомнежи дали витаминот А навистина е добар за коските. Подоцнежните истражувања не даваат цврст заклучок.
Се смета дека витаминот А добиен преку бета-каротен не го зголемува ризикот од фрактури, туку дури може да помогне во зачувување на здравјето на коските по менопаузата. Внесот може да се постигне преку консумирање на портокалово и жолто овошје и зеленчук. Доколку жената зема додатоци со витамин А, не треба да ја надминува препорачаната дневна доза.
Витамин Б12
Витаминот Б12 е растворлив во вода и се наоѓа во многу намирници. Тој е потребен за:
- Здрави коски
- Нормално невролошко функционирање
- Производство на црвени крвни зрнца
Со стареењето, способноста на телото да го апсорбира овој витамин се намалува, па така се зголемува ризикот од недостаток. Симптомите на недостаток обично се нејасни и вклучуваат:
- Замор
- Слабост
- Запек
- Недостиг на апетит
- Трнење и пецкање во рацете и нозете
- Проблеми со рамнотежата
- Депресија
- Збунетост
- Деменција
Во подоцнежни фази, недостатокот на витамин Б12 може да доведе и до анемија. Препорачаниот дневен внес за жени на возраст од 14 години и повеќе е 2.4 микрограми. За да се обезбедат овие количини во текот и по менопаузата, жената може да зема додатоци или да внесува храна збогатена со Б12. Во секој случај, само лекар може да ги препорача точните дози на додатоци.
Витамин Б6
Витаминот Б6 (пиридоксин) е неопходен за создавање на серотонин – хемикалија која ги пренесува сигналите во мозокот. Со стареењето на жената, серотонинот се намалува. Колебливите нивоа на овој хормон може да придонесат кон промени во расположението и депресија, кои се чести во менопаузата.
Препорачаниот дневен внес на витамин Б6 за жени над 19 години е 100 милиграми. Додаток на овој витамин може да помогне во спречување на симптоми предизвикани од низок серотонин, како што е губење на енергија и расположение.
Витамин Д
Телото го синтетизира витаминот Д под влијание на сончева светлина. Недостаток на витамин Д може да го зголеми ризикот од фрактури, болки во коските и остеомалација (омекнување на коските). Постари жени, особено оние кои пречесто се во затворен простор или имаат мала изложеност на сонце, подложни се на недостаток.
Жените на возраст од 19 до 50 години треба да внесуваат 15 микрограми витамин Д дневно, додека жените над 50 години – 20 микрограми дневно. Иако можат да се постигнат преку исхрана, често е потребен и додаток за да се гарантира доволен внес.
Намирници богати со витаминот Д се:
- Масна риба
- Говедски црн дроб
- Сирење
Витамин Е
Витаминот Е е моќен антиоксиданс кој помага во борбата против слободните радикали во телото. Тој исто така помага во намалување на воспаленија. Стресот може да ги оштети клетките и да го зголеми ризикот од развој на:
- Депресија
- Срцеви заболувања
- Дебелина
Истражувањата покажуваат дека витаминот Е може да ги ублажи симптомите на анксиозност, да го намали оксидативниот стрес и да помогне во намалување на шансите за депресија. Препорачан дневен внес е најмалку 15 милиграми, кој може да се постигне со додаток или со следниве намирници:
- Бадеми
- Лешници
- Авокадо
- Брокула
- Школки
- Сончоглед
- Спанаќ
Предупредувања и мерки на претпазливост
Внесување на високи количини витамин А може да доведе до токсичност. Лица со заболувања на црниот дроб или оние кои консумираат големи количини алкохол не треба да земаат додаток од витамин А. Овој витамин исто така може да го намали крвниот притисок, па оние со низок притисок или кои користат лекови за намалување на притисок треба да бидат претпазливи. Ако жената зема контрацептивни пилули, антибиотици, има проблеми со апсорпција на масти или зема лекови кои го менуваат згрутчувањето на крвта, витамин А треба да се зема само со лекарски надзор.
Витаминот Е треба да се користи внимателно кај лица со Алцхајмерова болест и други когнитивни нарушувања, проблеми со очите, срцето, бубрезите и кожата.
Витамините Д, Б6 и Б12 можат да влијаат на нивото на шеќер во крвта и на крвниот притисок. Лица со дијабетес, низок шеќер во крвта, низок притисок или кои земаат лекови што влијаат врз шеќер/притисок треба да бидат внимателни при нивната употреба.
Витаминот Б6 може да го зголеми ризикот за крварење. Жените со нарушување на коагулацијата или оние кои земаат антикоагуланси треба да бидат на претпазливост.
Витаминот Б12 треба внимателно да се користи кај жени со срцеви заболувања, висок крвен притисок, онколошки проблеми, кожни состојби, гастроинтестинални нарушувања и низок калиум.
Многу лекарства – на рецепт или без – можат да имаат интеракции со витамини. Затоа, жената која зема лекарства, секогаш треба да се консултира со лекар или фармацевт пред да започне со употреба на витамини.
